Bệnh giang mai, đậu mùa, uốn ván… đều là những căn bệnh truyền nhiễm cực kỳ nguy hiểm, nếu không có biện pháp phòng tránh kịp thời sẽ để lại hậu quả khôn lường.
1. Giang mai
Giang mai là một bệnh lây truyền qua đường tình dục. Bệnh tuy được điều trị dễ dàng nhưng có thể dẫn đến những biến chứng nghiêm trọng nếu không được điều trị đúng cách. Trong giai đoạn đầu của bệnh, người bệnh bị đau bộ phận sinh dục hay hậu môn. Thông thường những vết loét nhỏ và không gây đau đớn. Nó có thể tự lành, khiến nhiều người bỏ qua hay nhầm lẫn chúng với những sợi lông mọc ngược hoặc khuyết điểm.
Giai đoạn thứ hai của bệnh là đáng chú ý hơn và thường bắt đầu với những nốt phát ban trên một hoặc nhiều bộ phận của cơ thể. Đôi khi, những phát ban có thể rất mờ nhạt, vì chúng không ngứa nên người bị nhiễm bệnh có thể không phát hiện ra bệnh sớm. Một số người có thể phát triển các triệu chứng nặng hơn như sốt, nổi hạch và đau nhức cơ bắp.
Nếu bệnh nhân mắc giang mai không được điều trị trong các giai đoạn đầu và thứ hai của bệnh, nó có thể gây ra nhiều vấn đề nghiêm trọng hơn sau này. Một số người không có triệu chứng giai đoạn cuối của bệnh giang mai cho đến 10-30 năm sau khi nhiễm bệnh. Triệu chứng giai đoạn cuối bao gồm khó cử động, tê liệt, mù lòa và mất trí nhớ. Bệnh cũng có thể gây hại cho cơ quan nội tạng, mà có thể dẫn đến tử vong.
Cấu trúc tế bào virus bệnh giang mai
2. Bệnh đậu mùa
Một bức ảnh chụp năm 1975 cho thấy các nghĩa trang tại một ngôi làng ở Bangladesh, nơi các nạn nhân bệnh đậu mùa đã được chôn cất. Căn bệnh này được cho là đã giết chết 46 phần trăm bệnh nhân tại một bệnh viện ở Dacca, Bangladesh, và đã tàn phá đất nước trong nhiều thế kỷ.
Các nhà khoa học nghĩ rằng bệnh đậu mùa gây tổn thương da, xuất hiện khoảng 3.000 năm trước đây ở Ấn Độ hay Ai Cập, trước khi càn quét khắp các châu lục. Theo Tổ chức Y tế Thế giới, virus Variola, gây ra bệnh đậu mùa, giết chết nhiều người. Một phần ba trong số những người đó bị nhiễm bệnh để lại sẹo và mù. Năm 1980, WHO tuyên bố xóa bỏ bệnh, sau một chiến dịch tiêm chủng trong nhiều thập kỷ. Các mẫu còn lại của virus đang được giữ lại tại các cơ sở ở Hoa Kỳ và Nga.
Những ngôi mộ đất trong nghĩa trang
3. Bệnh dịch hạch
Không giống như bệnh đậu mùa, kẻ giết người cổ đại này vẫn còn tiềm tàng trong cuộc sống chúng ta. Bệnh dịch hạch, bị gây ra bởi một loại vi khuẩn mang bởi bọ chét, đã lây lan trong xã hội từ thế kỷ 14 ở châu Âu trong suốt giai đoạn được gọi là “Cái chết Đen”. Nó đã xóa sổ gần một phần ba dân số, bao gồm cả ở Basel, Thụy Sĩ năm 1349. Bệnh có ba dạng, nhưng nổi tiếng nhất là bệnh dịch hạch, được đánh dấu bởi các vết sưng, hoặc các hạch bạch huyết sưng lên đau đớn.
Ngày nay, bệnh dịch hạch được tìm thấy trên động vật trên toàn thế giới, đặc biệt là ở miền Tây Hoa Kỳ và châu Phi. Vào tháng 9/2016, Tổ chức Y tế Thế giới báo cáo có 783 trường hợp (trong đó có 126 trường hợp tử vong) trên toàn thế giới vì bệnh dịch hạch.
Những người bị bệnh dịch hạch
4. Sốt rét
Mặc dù bệnh sốt rét có thể ngăn ngừa và chữa trị được, nhưng nó vẫn đang tàn phá ở châu Phi, nơi căn bệnh này chiếm 20% trong tất cả các trường hợp tử vong ở trẻ em. Ký sinh trùng lan truyền bởi muỗi hút máu gây bệnh, biểu hiện đầu tiên là sốt, ớn lạnh và các triệu chứng giống như cúm trước khi có những biến chứng nghiêm trọng hơn.
Năm 1951, căn bệnh này đã bị loại khỏi Hoa Kỳ với sự giúp đỡ của các thuốc diệt muỗi và côn trùng. Theo Trung tâm kiểm soát và ngăn ngừa dịch bệnh Hoa Kỳ, một chiến dịch tiếp theo của WHO tiêu diệt bệnh sốt rét chỉ ở một số nơi, và mục tiêu đã được hạ xuống là làm giảm lây truyền của bệnh.
Tổ chức Y tế Thế giới đã phân phối lưới chống côn trùng lâu dài để giảm vết cắn từ muỗi truyền bệnh sốt rét, bao gồm ở Campuchia.
Ngủ móc màn để tránh muỗi đốt
5. Cúm
Có khoảng 3 triệu đến 5 triệu trường hợp mắc bệnh cúm và khoảng 250.000 đến 500.000 ca tử vong mỗi năm trên toàn cầu. Sự lây nhiễm của virus này ngày càng trở nên nguy hiểm. Một đại dịch năm 1918 đã giết chết khoảng 50 triệu người trên toàn thế giới. Một số virus cúm có thể lây nhiễm giữa các loài.
Mô hình 3D của virus cúm
6. Bệnh lao
Bệnh lao là do vi khuẩn Mycobacterium tuberculosis thường tấn công vào phổi và dẫn đến ho ra máu. Hiện tại, ước tính có khoảng một phần ba dân số thế giới đang mang vi khuẩn này. Trong số những người bị nhiễm lao (nhưng không nhiễm HIV), 5% đến 10% người bị bệnh hoặc bị lây nhiễm một vài lần trong cuộc đời của mình.
Theo Tổ chức Y tế Thế giới, những người bị nhiễm HIV thường dễ bị nhiễm lao hơn. Các vi khuẩn lao đã hình thành một liên minh gây chết hệ miễn dịch phá hủy HIV.
Ảnh X-Quang người bị bệnh lao
7. HIV/AIDS
Theo WHO, vào cuối năm 2015, khoảng 36,7 triệu người đã bị nhiễm HIV và khoảng 1,1 triệu người chết vì căn bệnh này.
Ảnh hưởng của HIV lên tế bào hệ miễn dịch đã được chứng minh và ghi vào tài liệu vào năm 1981. Bằng cách phá hủy một phần của hệ thống miễn dịch, HIV khiến người bệnh dễ bị các loại bệnh cơ hội khác. HIV được cho là đã xuất hiện từ vi-rút Simian Immunodeficiency (SIV), lây nhiễm trên các loài vượn và khỉ.
Mô hình tế bào virus HIV
8. Bệnh tả
Bệnh tả gây tiêu chảy cấp tính và nếu không được điều trị, một bệnh nhân bị nghiêm trọng có thể chết trong vòng vài giờ. Các vi khuẩn dịch tả thường được tìm thấy trong thực phẩm hoặc nước bị ô nhiễm bởi phân của người nhiễm bệnh. Nhờ vệ sinh cẩn thận, các trường hợp bệnh tả trở nên hiếm hoi ở các nước phát triển trong 100 năm qua.
Trong suốt thế kỷ 19, theo Tổ chức Y tế Thế giới, dịch tả lây lan từ Ấn Độ, gây ra sáu đại dịch và giết chết hàng triệu người trên tất cả các châu lục.
Gần đây, sự bùng phát dịch tả tại Haiti, bắt đầu sau khi trận động đất năm 2010, đã giết chết hơn 9.000 người và gây bệnh cho khoảng hơn 775.000 người.
Các bệnh nhân bị tả nhập viện
9. Bệnh dại
Không còn là một mối đe dọa đáng kể tại Hoa Kỳ, bệnh dại vẫn là một vấn đề gây chết người ở các khu vực khác trên thế giới. Bệnh dại gây ra hàng chục ngàn ca tử vong mỗi năm ở các nước ở châu Phi và châu Á. Khoảng hai người chết mỗi năm tại Hoa Kỳ từ bệnh này. Bệnh được truyền sang người qua nước bọt của động vật bị nhiễm bệnh, đặc biệt là chó.
Các triệu chứng ban đầu của bệnh dại có thể khó phát hiện trong con người, khi họ có biểu hiện của bệnh cúm, dấu hiệu chung là khó chịu và sốt. Theo Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa dịch bệnh (CDC), khi bệnh tiến triển, bệnh nhân có thể gặp cơn mê sảng, hành vi bất thường, ảo giác và mất ngủ. Hiện tại chúng ta đã có vaccine ngừa bệnh dại và thường là rất hiệu quả trong cả phòng chống lây nhiễm virus và điều trị người nhiễm trước khi họ bắt đầu có triệu chứng.
Chó dại rất nguy hiểm
10. Viêm phổi
Viêm phổi có thể không gợi lên sự sợ hãi giống như các bệnh dại hay đậu mùa, nhưng nhiễm trùng phổi có thể gây tử vong, đặc biệt là đối với những người già trên 65 tuổi hoặc trẻ em nhỏ hơn 5 tuổi.
Tiến sĩ Amesh Adalja, một chuyên gia bệnh truyền nhiễm và một cộng tác viên cao cấp tại Trung tâm Đại học Pittsburgh của Trung tâm Y tế An ninh Y tế, cho biết các bệnh có thể được gây ra bởi vi khuẩn, virus hoặc một sự kết hợp của cả hai. Một người cũng có thể bị viêm phổi từ nhiễm trùng nấm, ký sinh trùng hoặc phản ứng với một số loại thuốc.
Theo CDC, trong năm 2014, đã có 50.622 người tử vong do viêm phổi tại Hoa Kỳ.
Tế bào virus gây viêm phổi
11. Zika
Lần đầu tiên xuất hiện ở châu Phi vào năm 1947, virus Zika là một loại virus lây lan qua muỗi thuộc chi Aedes. Trong khi các bệnh gây ra bởi virus Zika là không đặc biệt nguy hiểm đối với hầu hết mọi người, nhưng nó có thể gây ra các biến chứng nghiêm trọng cho thai nhi và trẻ sơ sinh.
Theo CDC, chỉ 1 trong số 5 người bị nhiễm virus phát triển thành bệnh. Những người bị bệnh có thể bị sốt, phát ban, đau khớp và viêm kết mạc (đau mắt đỏ), nhưng những triệu chứng này thường nhẹ và chỉ kéo dài vài ngày. Tuy nhiên, dị tật bẩm sinh nghiêm trọng, đặc biệt là đầu nhỏ, có liên quan đến virus Zika, và virus cũng có thể gây sảy thai.
Cấu trúc tế bào virus bệnh Zika
12. Sốt vàng da
Giống như sốt xuất huyết, sốt vàng da là một dạng của nhóm virus Flavi. Nó lây lan từ người này sang người khác bởi muỗi Aedes và Haemagogus.
Tuy nhiên, nhiều người nhiễm virus không có biểu hiện vàng da hoặc bất kỳ triệu chứng nghiêm trọng nào khác. Một vài bệnh nhân không có triệu chứng như vậy phát triển qua giai đoạn thứ hai. Theo Tổ chức Y tế Thế giới, một nửa số bệnh nhân vào giai đoạn này sẽ chết trong vòng 7-10 ngày.
Muỗi gây sốt vàng da
13. Uốn ván
Các vaccine bệnh ho gà (Tdap) cũng có thể bảo vệ bạn khỏi bệnh uốn ván, viêm nhiễm gây ra bởi vi khuẩn Clostridium tetani. Cổ và quai hàm thường là nơi đầu tiên của cơ thể bị ảnh hưởng bởi căn bệnh này.
Vi khuẩn gây bệnh uốn ván xâm nhập qua da nhưng sống trong bụi bẩn hoặc đất (cũng như các đồ vật nằm trong bụi bẩn như đinh gỉ) và rồi tiến vào ruột của động vật cũng như con người.
Đinh gỉ mang mầm bệnh uốn ván
