Đối với người miền Nam, “chù ụ” là tính từ để chỉ ai đó đang buồn bực, rầu rĩ. Nhưng thật không hiểu sao ở Trà Vinh lại có món ăn mang tên này?
Người miền Nam đơn giản, có sao nói đó nên cách gọi tên món ăn cũng chẳng phải cầu kì, hoa mỹ gì. Và cũng nhờ cách “điểm mặt đặt tên” ấy mà nhiều đặc sản nơi đây đã gây ấn tượng cho thực khách dù chỉ mới vừa nghe qua.
Theo phương ngữ miền Nam, “chù ụ” là từ chỉ nét mặt đang khó chịu, buồn bực của một ai đó. Về đây, bạn sẽ thường xuyên nghe những lời trách cứ “Coi mặt nó chù ụ một đống kìa!”, “Ai làm gì mà mày chù ụ dị?”…
Cứ tưởng chỉ dùng để la rầy tụi con nít trong nhà, nhưng người Trà Vinh lại dùng tính từ này đặt hẳn cho một món đặc sản nơi đây. Đó chính là con Chù Ụ.
Con Chù Ụ thuộc họ nhà cua, tuy có vẻ ngoài tương đối giống ba khía nhưng kích thước “nhỉnh” hơn. So với những loài giáp xác khác, thân hình chúng cũng cục mịch và chậm chạp hơn. Về vùng biển Ba Động, bạn sẽ dễ tìm thấy Chù Ụ ở các bãi bồi nước lợ, rừng ven biển…
Sở dĩ chúng có cái tên “buồn rầu” như thế bởi vì phần mai bên trên có những vết hằn sần sùi, ghồ ghề như hoa văn, người ta nhìn ai cũng dễ liên tưởng đến nét mặt đang phụng phịu, giận dỗi.
Thông thường, người dân sẽ lội sâu vào những cánh rừng ngập mặn để tìm hang, chọc cho Chù Ụ bò ra để bắt. Do thời gian sống của chúng ngắn, chỉ tầm 1 ngày nên khi bắt về phải chế biến ngay để đảm bảo độ tươi ngon.
Tùy khả năng sáng tạo của đầu bếp, Chù Ụ sẽ được phục vụ theo nhiều kiểu nhưng điển hình nhất là nướng, luộc, hấp và xào me. Nếu món hấp giữa nguyên được hương vị ngọt tươi trong từng xớ thịt xen lẫn chút mặn mòi của biển thì Chù Ụ nướng lại cuốn hút với mùi thơm vô cùng hấp dẫn. Chù Ụ rang me lại làm người ta ngất ngây với vị chua ngọt, béo béo của từng thành phần hòa quyện vào nhau tạo nên món ăn dân dã mà đậm đà.
Hai chiếc càng to khỏe, săn chắc chính là nơi cho thịt nhiều nhất. Không giống như ba khía, hay cua đồng, Chù Ụ có thịt ngọt và dai hơn. Phần gạch đỏ au, đầy vung trong chiếc mai vừa béo béo vừa bùi bùi, chẳng thể chê vào đâu. Nhiều người khi ăn còn nhai luôn cả vỏ vì chúng có độ giòn giòn rất lạ.
Trước kia Chù Ụ chỉ phục vụ người dân địa phương như một nhấm nháp món ăn chơi bình dân. Tuy nhiên khi du khách thưởng thức và tấm tắc hương vị mới lạ này, Chù Ụ được săn đón nhiều hơn hẳn. Về Trà Vinh, bạn đừng bỏ lỡ món đặc sản “buồn rầu” nhưng lại vô cùng thơm ngon này nhé.
