Tôi ăn chay nhiều tháng nay nhưng vừa rồi đi xét nghiệm vẫn bị cảnh báo máu nhiễm mỡ. Người ăn chay vốn đã chẳng ăn miếng thịt mỡ nào, tôi chẳng biết điều chỉnh ra sao.
Bạn đọc Trần Ng.H.N (nam, 45 tuổi, TP HCM) hỏi: Cách đây 4 tháng vì lý do sức khỏe nên tôi tạm chuyển sang ăn chay, dự định ít nhất 1 năm để tự cân bằng lại. Nhưng vừa rồi tôi đi xét nghiệm bị cảnh báo rằng máu nhiễm mỡ và còn nặng hơn đợt xét nghiệm 6 tháng trước, khi tôi vẫn còn ăn mặn. Tôi xem kết quả còn thấy chỉ số cholesterol bị cao. Trong kết quả có ghi chú là bớt ăn mỡ nhưng tôi ăn chay thì có ăn miếng thịt mỡ nào, toàn ăn những món làm từ rau, đậu, cơm…, không biết điều chỉnh thế nào nữa. Tôi nên làm thế nào?
Lương y Đinh Công Bảy, Tổng thư ký Hội Dược liệu TP HCM, trả lời:
Người ăn chay vẫn có thể bị máu nhiễm mỡ, thậm chí còn dễ bị hơn nếu thực đơn ăn chay chưa thực sự cân bằng và sinh hoạt không điều độ.
Khi một người bị máu nhiễm mỡ (rối loạn lipid máu), kết quả xét nghiệm sẽ cho thấy 3 chỉ số bị tăng là triglyceride, HDL (cholesterol “tốt”) và LDL (cholesterol “xấu”).
Hai nguyên nhân chính khiến bạn bị máu nhiễm mỡ là thiếu vận động và ăn quá nhiều tinh bột. Bạn cũng có thể ăn thừa lipid vì lipid- chữ chúng ta dịch là “mỡ” trong “máu nhiễm mỡ” nói chính xác hơn là chất béo nói chung, tức cả mỡ động vật lẫn dầu thực vật. Người ăn chay thường ít bị ăn quá nhiều lipid hơn do chỉ dùng dầu nhưng lại dễ ăn thừa tinh bột và món ngọt vì với nhiều người, việc ngưng ăn thịt khiến họ dễ đói hơn.
Vì vậy, đầu tiên bạn cần giảm tinh bột. Với người bình thường, tinh bột cần chiếm khoảng 30% khẩu phần. Với bạn, nên giảm xuống còn 20% thôi.
Tiếp theo, nên tăng cường các món luộc, món canh, giảm bớt các món chiên xào cần dùng nhiều dầu ăn.
Hãy thay thế cho phần tinh bột cắt giảm bằng cách ăn thêm nhiều rau và trái cây cho đủ no. Trong đó, chú ý tăng cường ăn các loại rau có chứa chất xơ hòa tan. Đó là các loại rau mà khi ăn anh cảm thấy có chất nhầy, nhớt: đậu bắp, rau đay, rau mồng tơi, mướp hương, rau lang… Chất xơ hòa tan này trực tiếp giúp anh giảm các chỉ số triglyceride, HDL, LDL.
Về trái cây, ưu tiên các trái cây như thanh long, bơ, kiwi, chuối… vì thành phần của chúng cũng được chứng minh là giúp cải thiện tình trạng máu nhiễm mỡ, cholesterol cao. Bạn vẫn có thể ăn thêm bất kỳ thứ rau hay trái cây nào mình thích vì cho dù không cải thiện mạnh mẽ như các món tôi kể trên, các loại rau hay trái cây đều ít nhiều giúp ích cho bạn.
Song song đó hãy lên kế hoạch tập thể dục thường xuyên hơn, tăng cường vận động, tránh ngồi lâu một chỗ vì như tôi đã nói, thiếu vận động là một trong các nguyên nhân hàng đầu gây máu nhiễm mỡ.
Anh Thư/NLD
